MARYNISTYKA 2009
„Adventure” i „Resolution”
70 x 50 cm, tempera, karton, 2009 r.
Pierwsze statki europejskie za południowym kołem podbiegunowym, styczeń 1773 r. Była to druga wyprawa Jamesa Cooka. Celem ekspedycji było poszukiwanie wokół bieguna mitycznej „Terra Australis” – kontynentu umieszczonego na mapie świata, przez Ptolomeusza w II w. n.e. Cook okrążył ziemię po wysokich szerokościach geograficznych południowych i przekroczył koło podbiegunowe. Nie dotarł do Antarktydy, ale udowodnił, że legendarny kontynent południowy musi leżeć wewnątrz zimnych rejonów podbiegunowych, a nie w strefach o umiarkowanej temperaturze, jak wcześniej sądzono.
USS „Constitution”
70 x 50 cm, tempera, karton, 2009 r.
Na obrazie fregata Stanów Zjednoczonych „Constitution” w czasie wojny 1812 roku, krążąca po Karaibach w poszukiwaniu brytyjskich fregat. USS „Constitution” została zwodowana w 1797 r. Imię, upamiętniające konstytucję Stanów Zjednoczonych, nadał jej prezydent George Washington. Była jedną z 6 tego typu fregat US Navy, które zostały zbudowane zgodnie z uchwaloną przez kongres w 1794 roku ustawą morską. Należała do klasy 44-działowych ciężkich fregat. Miała 2200 ton rejestrowych wyporności i 53 m długości na linii wodnej. Uzbrojenie: 30 długich dział 24-funtowych, 20 karonad 32-funtowych, dwa 24-funtowe działa pościgowe. Załoga składała się z 450 ludzi. Karierę fregata zaczęła w wojnie francusko-amerykańskiej i na Morzu Śródziemnym w walce z berberyjskimi piratami. Brała udział w wojnie brytyjsko-amerykańskiej, w latach 1812-1815 przechwytując liczne brytyjskie statki handlowe i pokonując okręty: „Guerriere”, „Java”, „Pictou”, „Cyane” i „Levant”. Po bitwie z HMS „Guerriere” amerykańska fregata otrzymała przydomek „Old Ironsides” z powodu odporności jej kadłuba na brytyjski ostrzał. W czasie wojny secesyjnej była okrętem szkolnym. W 1878 przywiozła do Paryża na Wystawę Światową amerykańskie dzieła sztuki i wyroby przemysłowe. Jest najstarszym na świecie pływającym i pozostającym w czynnej służbie okrętem.
ORP „Błyskawica”, „Grom” i „Burza”
50 x 35 cm, tempera, karton, 2009 r.
„Pekin” – plan Dowództwa Floty RP zakładał odejście trzech niszczycieli do Wielkiej Brytanii w celu kontynuowania działań wojennych z baz brytyjskich i eskortowania statków z zaopatrzeniem wojennym do Polski. Na Bałtyku pozostał niszczyciel „Wicher”, pięć okrętów podwodnych i stawiacz min „Gryf”. Na obrazie ORP „Błyskawica”, „Grom” i „Burza” płyną do Anglii przez Sund mijając wybrzeże Danii, pomiędzy Kopenhagą a Helsingorem. Mijają między innymi dom Karen Blixen, autorki „Pożegnania z Afryką”.
Trawler „Ławica”
50 x 35 cm, tempera, karton, 2009 r.
Zbudowany w 1918 r. we Flensburgu w Niemczech, zakupiony w czerwcu 1939 r. od norweskiego armatora. Po remoncie w Gdyni wyszedł na łowiska 15 VII 1939 r. z polską 15-osobowa załogą. Po wybuchu wojny zawinął do Anglii. Przejęty przez Royal Navy, służył do końca wojny jako patrolowiec „Withernsea”. Do Gdyni wrócił w 1946 r. i pod banderą Dalmorupływał do 1957 r.
HMS „Pomone”
40 x 35 cm, tempera, karton, 2009 r.
HMS „Pomone”, ciężka 38-działowa fregata klasy Leda, została zbudowana w 1805 roku. Miała 1076 ton rejestrowych wyporności. Uzbrojenie stanowiły: na pokładzie działowym 28 dział 18-funtowych, na pokładzie rufowym 8 dział 9-funtowych i 14 karonad 32-funtowych. Na pokładzie dziobowym były 2 działa 9-funtowe i dwie 32-funtowe karonady. Długość pokładu działowego wynosiła 45,8 metra. Załoga okrętu przy końcu służby wynosiła 330 osób. HMS „Pomone” w 1805 roku zatrzymała statek przemytniczy i dwa korsarskie. W 1806 r. zatrzymała hiszpańskiego korsarza z angielskim pryzem. W 1807 r. zniszczyła lub zatrzymała 21 francuskich statków. W latach 1808–1809, działając na Morzu Śródziemnym, zatrzymała włoski okręcik uzbrojony w moździerze. W październiku 1809 roku wykryła konwój francuskich okrętów wojennych i transportowców. Z tego konwoju spaliła dwa brygi handlowe, dwa moździerzowce i kecz. Następnie flota angielska, będąca w okolicy Toulonu, ruszyła za konwojem powodując, iż dwa francuskie okręty liniowe weszły na mieliznę koło Frontignan i zostały spalone przez własne załogi. W 1811 roku w zatoce Sagone na Korsyce uczestniczyła w akcji bombardowania dwóch fregat francuskich i handlowca, załadowanych budulcem dla stoczni w Toulonie. Po półtoragodzinnym bombardowaniu zostały one spalone. W październiku 1811 r. fregata rozbiła się o skały niedaleko Przylądka Igielnego. Załogę, działa, ładunek i kosztowności udało się uratować. Miejsce to jest od 1974 roku legalnie eksplorowane przez historyków marynarki wojennej.
„Radomka”
50 x 35 cm, ołówek, tempera, karton, 2009 r.
Supertrawler „Radomka”
70 x 50 cm, tempera, karton, 2009 r.
Supertrawlery typu B-10 budowane były od 1949 r., otwierając nowy okres w rozwoju polskiego rybołówstwa dalekomorskiego. Przedtem flota rybacka posiadała tylko stare trawlery sprowadzane z zagranicy. Wybudowano, w kilku wersjach, 167 tego typu trawlerów, w tym dla polskiej bandery 67. Załogę stanowiło 28–29 osób. W latach 1954–1977 armatorem „Radomki” było Przedsiębiorstwo Połowów, Przetwórstwa i Handlu Dalmor S.A.
HMS „Bareas”
110 x 90 cm, olej, płótno, 2009 r.
Zwodowany w 1774 r. w Chatham Dockyard, był 26-działową fregatą 6. klasy o wyporności 626 t i prędkości 14 węzłów; ówcześnie jeden z najszybszych okrętów Royal Navy. Długość pokładu działowego wynosiła 38 m, główne uzbrojenie stanowiły 24 działa 9-funtowe. W 1779 r. okręt, należący wtedy do eskadry admirała Hyde Parkera, przejął uzbrojony francuski statek handlowy „Compas”. W latach 1784–1887 pod dowództwem Horatio Nelsona zwalczał nielegalny handel ze Stanami Zjednoczonymi. Na obrazie HMS „Bareas” na wodach Indii Zachodnich ostrzeliwuje amerykański bryg. Gorliwość Nelsona w walce z nielegalnym handlem nie znalazła akceptacji u jego przełożonych. Nelson na kilka lat został odsunięty od służby.
HMS „Africa”
70 x 55 cm, olej, płótno, 2009 r.
HMS „Africa” został zwodowany w 1781 r. Miał typowe uzbrojenie 64-działowego liniowca 3. klasy. Miał, 1379 ton rejestrowych wyporności i 48 m długości pokładu działowego. Karierę rozpoczął w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, uczestnicząc w bitwie pod Cuddalore w 1783 r. Brał udział w Wojnach Napoleońskich, w bitwie pod Trafalgarem 1805 r. i wojnie brytyjsko-amerykańskiej w 1812 r. Po 33 latach służby został rozebrany w Portsmouth. Na obrazie scena z 20 września 1808 r. – HMS„Africa” eskortował 137 statków handlowych przez cieśninę Sund (10 mil od Kopenhagi). Tam zespół unieruchomiła cisza. Konwój zaatakowały 32 duńskie łodzie uzbrojone w działa. Duńczycy uderzyli od strony rufy i dziobu, unikając w ten sposób salw z 24-funtowych dział burtowych liniowca. Bitwa trwała do wieczora. Duńczycy do uzbrojenia łodzi wykorzystali działa z okrętów swojej floty rozbitej przez Nelsona w bitwie pod Kopenhagą w 1801 r.
HMS „Acasta” podczas patrolu z kutrem na Kanale Angielskim
110 x 75 cm, tempera, karton, 2009 r.
HMS „Acasta” była 44-działową fregatą 5. klasy, jedną z największych zbudowanych w Wielkiej Brytanii. Zwodowana została w 1797 r. w Rotherhithe. Miała 1127 ton rejestrowych wyporności i 47 m długości. Na dolnym pokładzie miała 30 dział 18-funtowych, na pokładzie rufowym 8 dział 9-funtowych, a na na dziobowym 2 działa 9-funtowe i 4 karonady 32 funtowe. Załoga składała się z 320 ludzi. Od 1797 roku działała na Karaibach, gdzie zdobyła wiele francuskich i hiszpańskich pryzów. Później brała udział w Wojnach Napoleońskich, w bitwie pod San Domingo i Martyniką, w wojnie brytyjsko-amerykańskiej. Po 17 latach służby, w 1815 r. została postawiona w stan spoczynku, a w 1821 r. rozebrana na opał w Woolwich.